Vorige week zijn we terug gekomen van een bezoek aan Bibala, in de provincie Namibe. Ook daar gaan we straks aan de slag en moet er dus een DRP voorbereid worden. Maar waar in Os Gambos de conflicten om land het grootste probleem zijn, is in Bibala water het grootste probleem. Bibala is droog. Er zijn geen rivieren die het hele jaar door water hebben en de meeste chimpacas (kleine stuwmeertjes) zijn dichtgeslibt.
Bibala is iets minder afgelegen dan Os Gambos, en waar Os Gambos een min of meer vergeten district van de provincie Huila is, is Bibala één van de belangrijkere districten van de provincie Namibe. Er is dan ook al mobiel netwerk in het dorp en er is ook een bank met een ATM. Het plaatsje heeft ook al een PABO en een middelbare school, dus er loopt veel jeugd rond. Maar er was geen koud bier, dus zo ontwikkeld is het nou ook weer niet.
Ook hier zie je weer tussen de nogal westers geklede jeugd ook heel traditioneel geklede mensen rondlopen. En zodra je het dorp uitbent, kom je eigenlijk alleen nog maar traditioneel geklede mensen tegen. In Bibala woont een mix van verschillende `stammen‘ en de gewoonten zijn dan ook enigszins anders dan in Os Gambos. Maar ook hier is polygamie heel gewoon en komt meer voor dan in Os Gambos. De meeste mannen hebben twee vrouwen.
Maar overerving loopt heel anders. De koeien die een man van zijn oom erft, gaan na zijn overlijden naar zijn neven, dus net als in Os Gambos, matrilineair. Maar de koeien die de man er tijdens zijn leven door eigen inzet aan de kudde heeft toegevoegd, gaan naar zijn zonen, dat is dus patrilineair.
Verder hebben we ook al gehoord dat ons vooroordeel dat in pastorale samenlevingen de koeien in het bezit van de mannen zijn, hier niet helemaal opgaat. Er zijn in ieder geval een aantal vrouwen, meestal weduwen, die zelf koeien hebben. Daar lopen die vrouwen overigens niet mee te koop, het is wordt eerder getolereerd dan geaccepteerd binnen de gemeenschappen.
Tot slot is lang niet iedereen die koeien of geiten hoedt, ook de eigenaar van die beesten. De eigenaars van koeien en geiten spreiden hun risico door de dieren in bruikleen te geven aan verschillende mensen. In ruil voor het hoeden, hebben de herders recht op de mest, de melk en de trekkracht van het vee. In sommige gevallen krijgen ze ook één kalf per jaar voor de moeite, zodat ze zelf een kudde kunnen opbouwen.
Bibala is dus een aardig voorbeeld van een gebied waar tradities en sociale verbanden aan het veranderen zijn. Wederzijdse contacten en de burgeroorlog zijn waarschijnlijk de oorzaak van die veranderingen. Dat tradities echt niet eeuwenlang onveranderd blijven wist ik natuurlijk wel, maar het is interessant om dat nu ook in de praktijk mee te maken.
Bibala is iets minder afgelegen dan Os Gambos, en waar Os Gambos een min of meer vergeten district van de provincie Huila is, is Bibala één van de belangrijkere districten van de provincie Namibe. Er is dan ook al mobiel netwerk in het dorp en er is ook een bank met een ATM. Het plaatsje heeft ook al een PABO en een middelbare school, dus er loopt veel jeugd rond. Maar er was geen koud bier, dus zo ontwikkeld is het nou ook weer niet.
Ook hier zie je weer tussen de nogal westers geklede jeugd ook heel traditioneel geklede mensen rondlopen. En zodra je het dorp uitbent, kom je eigenlijk alleen nog maar traditioneel geklede mensen tegen. In Bibala woont een mix van verschillende `stammen‘ en de gewoonten zijn dan ook enigszins anders dan in Os Gambos. Maar ook hier is polygamie heel gewoon en komt meer voor dan in Os Gambos. De meeste mannen hebben twee vrouwen.
Maar overerving loopt heel anders. De koeien die een man van zijn oom erft, gaan na zijn overlijden naar zijn neven, dus net als in Os Gambos, matrilineair. Maar de koeien die de man er tijdens zijn leven door eigen inzet aan de kudde heeft toegevoegd, gaan naar zijn zonen, dat is dus patrilineair.
Verder hebben we ook al gehoord dat ons vooroordeel dat in pastorale samenlevingen de koeien in het bezit van de mannen zijn, hier niet helemaal opgaat. Er zijn in ieder geval een aantal vrouwen, meestal weduwen, die zelf koeien hebben. Daar lopen die vrouwen overigens niet mee te koop, het is wordt eerder getolereerd dan geaccepteerd binnen de gemeenschappen.
Tot slot is lang niet iedereen die koeien of geiten hoedt, ook de eigenaar van die beesten. De eigenaars van koeien en geiten spreiden hun risico door de dieren in bruikleen te geven aan verschillende mensen. In ruil voor het hoeden, hebben de herders recht op de mest, de melk en de trekkracht van het vee. In sommige gevallen krijgen ze ook één kalf per jaar voor de moeite, zodat ze zelf een kudde kunnen opbouwen.
Bibala is dus een aardig voorbeeld van een gebied waar tradities en sociale verbanden aan het veranderen zijn. Wederzijdse contacten en de burgeroorlog zijn waarschijnlijk de oorzaak van die veranderingen. Dat tradities echt niet eeuwenlang onveranderd blijven wist ik natuurlijk wel, maar het is interessant om dat nu ook in de praktijk mee te maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten